IBS, czyli zespół jelita drażliwego, to choroba niemająca podłoża organicznego, a objawiająca się zaburzeniami wypróżniania oraz bólem brzucha, wzdęciami i innymi dolegliwościami trawiennymi. Chociaż nie wiemy, co dokładnie przyczynia się do rozwoju tej choroby oraz nie znamy na razie mechanizmów wiążących zaburzenia flory bakteryjnej jelit z wieloma chorobami (nie tylko zespołem jelita drażliwego, ale i cukrzycą, alergiami, otyłością, a nawet depresją), wiemy już, że u osób chorych mikroflora jelit różni się składem od mikrobioty osób zdrowych. A skoro probiotyki (np. z gamy produktów, Trilac, Bactilac czy Linex) mają za zadanie dostarczenie do jelit pożądanych szczepów bakterii, mogą mieć wpływ na złagodzenie objawów m.in. IBS[1].
Czym są probiotyki, a czym prebiotyki?
Probiotyki, takie jak preparaty Osłonik, suplement diety Linex, probiotyk Bactilac to produkty zawierające żywe kultury bakterii wywierające korzystny wpływ na mikroflorę jelitową. Działanie probiotyczne wykazują przede wszystkim bakterie kwasu mlekowego z rodzajów Lactobacillus (np. L. acidophilus, L. casei, L. reuteri, L. rhamnosus) oraz Bifidobacterium (np. B. animalis).
Nie wszyscy wiedzą, że do drobnoustrojów probiotycznych zaliczamy też niektóre drożdżaki, jak Saccharomyces boulardii[2]. Bakterie i drożdżaki probiotyczne są odporne na działanie soku żołądkowego i enzymów trawiennych, dlatego mogą przemieścić się przez przewód pokarmowy aż do jelita grubego, które kolonizują. Tej kolonizacji i namnażaniu się dobrych bakterii pomagają prebiotyki, czyli te składniki żywności, które również nie podlegają trawieniu, a mają właściwości stymulujące rozwój i aktywność wybranych szczepów bakterii probiotycznych. Przykładami prebiotyków są inulina czy fruktooligosacharydy[3].
Prebiotyki obniżają m.in. pH jelit, dzięki czemu stwarzają pozytywne warunki do rozwoju dobrych bakterii, które lubią środowisko kwaśne (w przeciwieństwie do drobnoustrojów chorobotwórczych). Dlatego warto przyjmować prebiotyki wraz z preparatami probiotycznymi, np. w postaci synbiotyków, takich jak Linex Forte czy Trilac.
Probiotyki a leczenie objawów IBS
Aktualne wyniki badań wykazują, że probiotyki mogą być bardzo przydatne przy leczeniu objawów zespołu jelita drażliwego. Najtrudniejszą kwestią jest tu niestety dobór odpowiednich szczepów bakterii. Obiecujące wydają się m.in. preparaty zawierające szczep Lactobacillus plantarum DSM 9843 (L. plantarum 299v)[4], choć wciąż najskuteczniejsze okazują się preparaty łączące kilka różnych szczepów bakteryjnych.
Prawdopodobnie połączenie kilku rodzajów bakterii probiotycznych wzmacnia efekt leczniczy. U chorych na zespół jelita drażliwego dobre rezultaty przyniosła na przykład terapia preparatem zawierającym zarówno pałeczki kwasu mlekowego i szczepy Bifidobacterium, jak i paciorkowce[5]. Bifidobacterium to szczep obecny m.in. w preparatach Trilac i Linex. Probiotyk taki ma zresztą szerokie spektrum działania.
Na jakie konkretnie działanie probiotyków mogą liczyć chorzy na IBS? Przede wszystkim bakterie probiotyczne (wsparte prebiotykami), przy odpowiednio długim przyjmowaniu, łagodzą nieprzyjemne objawy takie jak wzdęcia, nadmierne gromadzenie się gazów jelitowych czy zaburzenia oddawania stolca – zarówno biegunki, jak i zaparcia. Wykazano dodatkowo, że szczep Bifidobacterium infantis 35624 nie tylko złagodził u wielu pacjentów takie objawy jak wzdęcia, ale również zmniejszył dolegliwości bólowe[6].
[1] Szajewska H., „Probiotyki – aktualny stan wiedzy i zalecenia dla praktyki klinicznej”, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/gastrologia/wytyczne/168224,probiotyki-aktualny-stan-wiedzy-i-zalecenia-dla-praktyki-klinicznej, dostępu: 2.02.2019
[2] Tamże
[3] Tamże
[4] Szajewska H., „Jaka jest skuteczność stosowania probiotyków, prebiotyków i synbiotyków w zespole jelita drażliwego i przewlekłym zaparciu idiopatycznym?” komentarz, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/gastrologia/przegladbadan/113795,jaka-jest-skutecznosc-stosowania-probiotykow-prebiotykow-i-synbiotykow-w-zespole-jelita-drazliwego-i-przewleklym-zaparciu-idiopatycznym,1,dostęp 2.02.2019
[5] Bartnik W., Chojnacki J., Paradowski L., Skrzydło-Radomańska B., Tomecki R., „Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne w zespole jelita nadwrażliwego”, Gastroenterologia Kliniczna, https://journals.viamedica.pl/gastroenterologia_kliniczna/article/view/29310/24062, dostęp 2.02.2019
[6] Kopczyńska M., Małecka-Panas E., „Zespół jelita drażliwego”, Esculap.com, https://www.esculap.com/publication/151873/zesp-jelita-draliwego, dostęp: 2.02.2019
